Üretim dünyasında sıkça duyduğumuz iki kavram vardır: Kalite Kontrol (KK) ve Kalite Güvence (KG). Çoğu zaman aynı şeyi ifade ediyormuş gibi kullanılsalar da, aslında aralarında ciddi farklar vardır. Kaliteyi sürdürülebilir ve sistematik hale getirmek isteyen bir işletme için bu farkı bilmek kritik öneme sahiptir.

Kalite Kontrol Nedir?

Kalite kontrol, üretimin son aşamasında yapılan ölçüm, gözlem ve testlerdir. Amaç, hatalı ürünleri ayıklamak, müşteriye ulaşmadan önce kalite hatalarını tespit etmektir. Genellikle şu soruya odaklanır:

“Bu ürün hatalı mı?”

Kontrol, üretim gerçekleştikten sonra yapılır. Yani hata zaten oluşmuştur ve bu aşamada yapılabilecek tek şey, hatayı bulmak ve ürünü ayırmaktır. Bu nedenle kalite kontrol, reaktif (tepki veren) bir yaklaşımdır.

Kalite Güvence Nedir?

Kalite güvence ise, hatanın hiç oluşmaması için alınan önleyici tedbirleri kapsar. Üretimden önce ve üretim esnasında sistem kurar. Şu soruyu sorar:

“Bu ürünün hatalı olmasını nasıl önleriz?”

Kalite güvence, sadece ürün kalitesini değil, süreç kalitesini de kontrol eder. Standartların oluşturulması, eğitimlerin verilmesi, prosedürlerin yazılması ve denetlenmesi gibi aşamaları kapsar. Bu yönüyle proaktif (önleyici) bir yaklaşım sunar.

Aradaki Fark Neden Önemlidir?

Bir işletme yalnızca kalite kontrol yapıyorsa, aslında oluşmuş sorunlarla boğuşuyordur. Ama kalite güvence sistemine sahipse, hataların çoğu daha doğmadan önlenir.
Kısaca söylemek gerekirse:

Kalite kontrol yangını söndürür,

Kalite güvence yangını önler.

Sahada Uygulama Örneği

Bir tekstil fabrikasında düşünelim:

Kalite kontrol personeli, bitmiş tişörtlerde baskı kayması var mı diye bakar.

Kalite güvence sorumlusu ise, baskı makinesinin kalibrasyonunun doğru olup olmadığını kontrol eder, çalışan eğitimini organize eder, tedarikçinin doğru mürekkep kullanıp kullanmadığını denetler.

Sonuç: Biri hatayı bulur, diğeri hatayı önler.

Sonuç: İkisi de Lazım, Ama Denge Önemli

Kalite kontrol de, kalite güvence de gereklidir. Ancak kaliteye bütünsel yaklaşmak isteyen bir üretici, ağırlığı kalite güvence sistemine verir. Çünkü iyi kurulmuş bir kalite güvence sistemi sayesinde, kalite kontrolün işi daha az olur.

---

Mehmet Masum AKKURT