Bant Dengeleme. Kelime anlamı olarak “seviyelendirmek” demektir. Yalın üretimdeki anlamı ise, talep dalgalanmalarından arındırılmış, her model veya çeşidin her vardiyada ve ardışık yapılabildiği, stoksuz üretim yöntemidir. Heijunka üretim sistemini sağlamanın temel yolu, model değişimi ve tezgah set-up süreleri minimize ederek daha sık model değişimi yapabilir hale gelmektir. Yani öncesinde mutlaka iyi SMED uygulamaları gerekiyor.

Heıjunka Nedir? Uygulandığında Sağlanacak Kazançlar;

• Kapasite artacağı için yatırım maliyetleri azalır,
• Üretim planlarındaki değişikliklere daha kolay uyum sağlamayı mümkün kılar,
• Stok ve depolama maliyetini azaltır,
• Teslimat gecikmelerinin ve/veya elde kalan siparişlerin önüne geçer,
• Ani ve yüklü sipariş değişikliklerinde fazla mesai ve yorgunluğun önüne geçer
• İş gücü ve makinelerin dengeli kullanılmasını sağlayarak kaos’suz bir çalışma ortamı sağlar.

Heijunka Nasıl Uygulanır?

İki ana uygulama şekli vardır;

1. Sipariş hacmine göre

Heijunka, üretiminizi aldığınız ortalama sipariş hacmine göre seviyelendirmenizi sağlar.

Örneğin, ortalama talebiniz haftada 1000 adet ise, ancak sayı güne göre dalgalanıyorsa (örn. Pzt 300; Sal 200; Çar 150; vb.), Üretimi hacme göre ayarlamak için Heijunka‘yı uygulamak akıllıca olacaktır.

Bu şekilde istikrarlı bir iş akışı oluşturabilir ve hafta sonuna kadar ortalama talebi karşılamak için günde 200 adet dengeli sipariş üretebilirsiniz.

Bunu yaparak, hafta içinde sipariş sayısı arttığında, sürecinizi ekstra baskı olmadan sürekli çalıştırabilirsiniz.

2. Ürün çeşidine göre

Heijunka, bir ürün portföyü yönetirken de geçerlidir. Portföydeki her bir ürün için ortalama talebe göre üretimi dengelemenize ve çalışmanızı onun etrafında düzenlemenize olanak tanır. İlke aynı kalır, ürün portföyü için ortalama müşteri talebini karşılamak için her bir maldan yeterince yaratırsınız.

Aşağıda bu örneği gösteren örneği görebilirsiniz

Heijunka Board – Heijunka Kutusu

Heijunka Board (kutusu), ortalama müşteri talebinizi karşılamak için tamamlanması gereken iş emirlerini görselleştirmek için kullanılan bir planlama aracıdır. Temel olarak, her bir ürünün siparişlerini görselleştiren bir sistemdir ve ortalama talebe göre, optimum bir akış elde etmek için bir üretim sırasını düzleştirir.

Tipik Heijunka Board (kutusu), ürün tipine ve çalışma haftasının her günü üretilmesi gereken miktara göre ayrılmış bir ızgaraya benziyor. Yatay satırlar ürün portföyünün her bir ürününü temsil ederken, dikey sütunlar çalışma haftasının her bir gününe ayrılmıştır. Her kutu, ekibinizin tamamlaması gereken planlanmış iş kalemleri için bir kap görevi görür.

Heijunka Borad (kutusu) farklı şekillerde görüntülenebilir. Duvar veya pencere gibi düz bir yüzeye çizebilir ve iş öğelerini yapışkan notlar olarak içine koyabilir veya hatta tercihlerinize bağlı olarak gerçek bir kutu oluşturabilirsiniz. Takt zamanınıza bağlı olarak, her kutuya birden fazla sipariş vermeniz veya sipariş vermemeniz gerekebilir. Yalın Üretim sisteminde, Heijunka kutusundaki her ürün daha sonra üretim süreci adımlarından geçen bir Kanban kartıdır.

Heijunka Örnek

Aşağıda tam bir Heijunka çalışmasını şematik örneğini görüyorsunuz. Müşteri çekişine göre hazırlanan Heijunka kanban kartları kutuya yerleştiriliyor. Bantlar buradaki adet ve sıraya göre üretimi yapıyor.

---

Kemal LOKMAN